Λάμπαν φον Βάραλια, Ρούντολφ

(Rudolf Laban von Varalja, Μπρατισλάβα 1879 – Λονδίνο 1958). Ούγγρος χορογράφος και χορευτής. Θεωρείται σημαντικός εκπρόσωπος του ελεύθερου ή σύγχρονου χορού, στον οποίο αφιερώθηκε ως χορευτής, χορογράφος και δάσκαλος δικών του ανανεωτικών θεωριών, ιδρύοντας και διευθύνοντας σχολές στο Μόναχο, στη Ζυρίχη, στη Στουτγάρδη, στο Βερολίνο και στην Αγγλία. Κατέφυγε στην τελευταία το 1938, για να αποφύγει τις ναζιστικές διώξεις, και δημιούργησε στο Μάντσεστερ το Art of Movement Studio και στο Αντλστόουν του Σάρεϊ το Laban Art of Movement Centre. Στα ίχνη της Ισιντόρα Ντάνκαν, αλλά ακολουθώντας δικούς του δρόμους, ο Λ. συνέλαβε τον χορό ως απόλυτη έκφραση, η εικόνα της οποίας στη σκηνική αποκάλυψη έχει σχέση μόνο με το αντικείμενο, που καθορίζεται από τις έννοιες δύναμη, χρόνος και χώρος. Από τις μακροχρόνιες και γεμάτες πάθος μελέτες του πάνω στη συμπεριφορά του ανθρώπου και των καλλιεργημένων μαζών, και με την παρόρμηση των συγκινήσεων, προήλθε η κωδικοποίηση της ορχηστικής του με την αρχή των δώδεκα κινήσεων. Οι θεωρίες αυτές εφαρμόστηκαν στο χορογραφικό του έργο και σε εκείνο των καλύτερων μαθητών του, Κουρτ Γιόος και Μέρι Βίγκμαν. Από τις χορογραφίες του διακρίθηκαν περισσότερο οι Καζανόβας (1923), Αγαμέμνων (1924), Δον Ζουάν (1925) και Τιτάνας (1927). Στο βιβλίο του Χορογραφία (1926) σχεδίασε ένα σύστημα χορογραφικής σημειογραφίας που το ονόμασε Kinetographie –γνωστό και με την ονομασία Labanotation– το οποίο υιοθέτησαν ο Μπαλανσίν και ο Γιόος.